🚩शिवविचार प्रतिष्ठान🚩

१९ मे इ.स.१६७३ 

शिवरायांची स्वतःवर कृपादृष्टी व्हावी म्हणुन इंग्रजांनी थॉमस निकल्स या इंग्रज अधिकार्याला योग्य त्या सुचना व सोबत मोठा नजराणा देवुन मुंबईहून किल्ले रायगडावर रवाना केले

१९ मे इ.स.१६७४

छत्रपती शिवराय किल्ले रायगडहून किल्ले प्रतापगडकडे निघाले. प्रतापगडावर महाराज ३ दिवस मुक्कामी राहीले. येत्या काही दिवसातच शिवरायांचा राजाभिषेक सोहळा किल्ले रायगडवर पार पडणार होता, तत्पूर्वी त्यांनी प्रतापगडावरील आदीशक्ती तुळजा भवानी देवीला १.२५मण वजनाचे छत्रचामर अर्पण केले आणि मातेसमोर मंगलकलश प्रस्थापित केला.

स्वराज्याचे

मराठा साम्राज्यात रुपांतर करणारे

कुशल प्रशासक

शंभूपुत्र

स्वराज्याचे चौथे छत्रपती

थोरले शाहू महाराज भोसले

जयंती निमित्त महाराजांना त्रिवार

मानाचा मुजरा..🚩

शिवविचार प्रतिष्ठान

१८ मे इ.स.१६५९

छत्रपती शिवाजी महाराजांनी बजाजी निंबाळकराची अफजलखानाच्या कैदेतून सुटका केली.

१८ मे इ.स.१६७५

मराठ्यांनी "कारवार" जिंकले.

१८ मे इ.स.१६८२

"शंभुराजांना" महाराणी येसुबाई यांना पोटी  'गंगोली' येथे पुत्ररत्न प्राप्त झाले. "शिवाजीराजे"नाव ठेवले व नंतर "शाहू" प्रचलित झाले.

१८ मे इ.स.१६८२

म्हैसुरच्या "चिकदेवराय" कडून मराठे पराभूत झाले पण 'मुदेरच्या नायकावर' मराठ्यांनी विजय मिळवला.

🚩शिवविचार प्रतिष्ठान🚩

१७ मे इ.स.१६५६

छत्रपती शिवाजी महाराज उत्तर कोकणातील मोहिमेसाठी रवाना.

१७ मे इ.स.१६६६

१६ मे या दिवशी बादशाहाने आग्र्याच्या कैदेत असताना शिवरायांना ठार मारण्यासाठी शुजातखानाच्या नावाने फर्मान तयार करण्याचा हुकुम सोडला! त्याचे असे झाले की, औरंगजेबाचे काही महत्त्वाचे सरदार त्याची भेट घेण्यासाठी किल्ल्यात आले.त्यांचा मुद्दा एकच.या सीवाला ठार मारा.त्याने आपले अनेक अपराध केले आहेत. जहाँआरा बेगम ही बहीण.तिचा मुद्दा आणखीन वेगळा. 

ती म्हणत होती की,या सीवाने शाहिस्तेखानाची मुलगी पळविली. ती आपली मामेबहीण होती. याच सीवाने सुरतशहराचे मला मिळणारे जकातीचे उत्पन्न खलास करून टाकले. म्हणून याला ठार मारा. आणि खरोखरच औरंगजेबाने तिरीमिरीस यावे तसे येऊन म्हटले की, ' होय. मी सीवाला ठार मारणार आहे!' हा त्याचा अचानक व्यक्त झालेला निर्णय ऐकताच सर्वजण क्षणभर विस्मितच झाले. बादशाहाने फर्मान तयार करण्याचा हुकुम सोडला. हे एक प्रकारे किल्ल्यात अगदी गुप्तपणे चालू होते.पण आश्चर्य असे की , ही भयंकर गोष्ट रामसिंगला त्याचे घरी समजली. तो कमालीचा बेचैन झाला.त्याने तातडीने मिर्झा मोहम्मद अमीनखान मीरबक्षी या फार मोठ्या सरदाराकडे धाव घेतली. रामसिंगनेमीरबक्षीला कळवळून विनंती केली की , माझा अर्ज बादशाहांना आत्ताच्या आत्ता आपण जातीने जाऊनसादर करावा. मीरबक्षीने त्याची विनंती खरोखरच मान्य केली. रामसिंगने बादशाहासाठी अर्ज लगेचतयार केला. तो घेऊन मिर्झा किल्ल्यात गेला मग स्वत:च रामसिंग बादशाहाकडे का गेला नाही!त्याचे कारण बादशाहाची अशी अचानक भेट घेण्याचा अधिकार रामसिंगला नव्हता. तो चौथ्या दर्जाचा सरदार होता.

मीरबक्षीने बादशाहाला जातीने त्वरित भेटून रामसिंगचा अर्ज दिला. त्यात रामसिंगने असे म्हटले होते की,' आपण शिवरायांना ठार मारण्यासाठी फर्मान काढीत आहात. आपण सर्वशक्तीमान आहात.आपण राजांना ठार मारू शकता. पण आम्ही शिवाजीराजांना शपथपूर्वक सुरक्षिततेचा शब्द दिला आहे. हा राजपुतांचा शब्द आहे , तरी आपण राजांना ठार मारणार असाल तर प्रथम मला ठार मारा. मग शिवरायांना मारा. हा अर्ज पाहून बादशाह चपापलाच. त्यातील पहिली गोष्ट अशी की , सीवाला ठार मारण्यासाठी फर्मान तयार करण्यासंबंधीची बातमी येथून बाहेर पडलीच कशी ? रामसिंगला कळलीच कशी ? दुसरी गोष्टी अशी की , रामसिंग म्हणतो की , ' मला प्रथम ठार मारा. मग सीवाला ठार मारा ' याचा अर्थ असाहीउघडउघड दिसतोय की , मी जिवंत असेपर्यंत सीवाच्या अंगाला तुम्ही हात लावू शकत नाही. इथेच बादशाह चपापला. त्याने राजांना ठार मारण्यासंबंधीचे फर्मान थांबविले आणि मीरबक्षीला सांगितले की , ' रामसिंगला उद्या (दि. १७ मे) किल्ल्यात आम्हांस भेटावयास सांगा शिवरायांचे तातडीने मरण बादशाहाने पुढे ढकलले. दि. १७ मे रोजी रामसिंग किल्ल्यात दिवाण-इ-खासमध्ये बादशाहास भेटावयास गेला. बादशाह रामसिंगला म्हणाला, ' तुझा अर्ज मिळाला.मंजूर आहे. पण सीवा आमच्या परवानगीशिवाय आग्ऱ्यातून निघून जाणार नाही आणि कोणतेही घातपाती कृत्य करणार नाही अशी तू ग्वाही देतोस का ? तू या गोष्टीला जामीन राहतोस का ?प्रश्न भयंकरच अवघड होता. वादळाला जामीन राहण्यासारखेच होते हे. रामसिंग घरी आला. त्याने महाराजांना सर्व हकीकत सांगितली. महाराज ती ऐकून गंभीर झाले. बादशाहाचा आपल्याबाबतीतील डाव अगदी स्पष्ट झाला. महाराज शांतपणे उठले. त्यांनी रामसिंगबरोबर त्याच्या महालातील देवघरात प्रवेश केला. तेथील तुळसीबेल हातात घेतले. अन् देवाला वाहात त्यांनी रामसिंगला म्हटले ' भाईजी, तुम्हीबादशाहांना जमानपत्र लिहून द्या. मी जमानपत्राप्रमाणे वागेन. ' '

🚩 शिवविचार प्रतिष्ठान🚩

१६ मे इ.स.१६६५

"मुरारबाजी देशपांडे" यांना विरमरण.'दिलेरखानाने'पुरंदरच्या बालेकिल्ल्यावर ५००० पठाण यांसह "सुलतानढवा" केला, हे पाहून "मुरारबाजी देशपांडे" यांनी ७०० मराठी सैन्यासोबत बालेकिल्ल्याचा दरवाजा उघडून मोगलांवर चाल केली. भयंकर "रणधुमाळी" उडाली व "मुरारबाजीचा" आवेश व हल्ला असा विलक्षण होता कि जणू "सुदर्शन चक्र" पठाणांची खांडोळी उडवीत मुरारबाजीची ती 'प्रलयकारी झुंड' दिलेरखानाच्या रोखाने येऊ लागली. गर्दी उडाली "मुरारबाजीचा" हत्यारी सपाटा म्हणजे जणु "रुद्राचे संतप्त तांडव" होते ते शौर्य पाहून 'दिलेरखानाची' बोटे तोंडात गेली व त्याने 'लढाई' थांबवून मुरारबाजींना म्हणाले, "अय बहादूर ! तुम्हारी बहादुरी देखकर मे निहायत खुष हुवा हु ! तुम हमारे साथ चलो हम तुम्हारी शान रखेंगे !  पण फितुरीचे अमिष पाहताच त्या 'ईमानी' व 'स्वाभिमानी' मुरारबाजींचा संतापाने भडका उडाला व त्यांनी खुद्द खानावरच चाल केली तेव्हा खानाने सोडलेला 'तिर' वर्मी लागुन *"मुरारबाजी"* रणांगणावर कोसळले. मोर्यांच्या "शिरपेचातील" हा तुरा महाराजांना लाभला होता खानाचे 'फितुरीच्या अमिषाने' तोंडाला पाणी सुटण्याऐवजी त्यांच्या "तलवारीलाच" खानाच्या रक्ताचे पाणी सुटले.

शिवविचार प्रतिष्ठान

१० मे इ.स.१८१८

"रायगडावर" इंग्रजांनी १ मे १८१८ रोजी हल्ला चढवला व त्याचे नेतृत्व करत होता 'क्याप्टन प्रॉथर', यावेळी गडाचा 'किल्लेदार' होता "अबुल फतेखान". आपल सारं बळ एकटवुन गडावरचा *"भगवा"* तो संभाळत होता, मराठे इंग्रजांना टक्कर देत होते पण अखेर आजच्या दिवशी १० मे १८१८ रोजी गडावर "दारुगोळ्याचा" प्रचंड स्फोट होवून सारा गड 'धडाडून' पडला. वर सुर्याची उन्हाळी 'आग', खालुन इंग्रजांची तोफबंदुकीची 'आग' आणी गडावरच्या 'आगीत' गड "होरपळुन" निघाला. इंग्रज अधिकारी "क्याप्टन प्रॉथर" गडात शिरला तेव्हा एका लहानग्या झुडपाच्या सावलीत १ "स्त्री" बसली होती...

 ती म्हणजे शेवटच्या बाजीराव पेशव्यांच्या पत्नी "श्रीमंत वाराणसी बाईसाहेब पेशवे". क्याप्टन प्रॉथर त्यांच्याशी 'अदबीने' व 'आदराने' वागला त्याने त्यांना "मेण्यात" बसवुन 'पुण्याकडे' रवाना केले.रायगडावर उरली फक्त "राख" सारे वाडे, राजसभा आणी जे होत नव्हत सारं जळुन खाक झालं आणी सर्वात जास्त जळालं ते १० दिवस गडाचं रक्षण करणार्या "अबुल फतेखानचं" आणी "मराठी सैनिकांचं" काळीज.

१० मे इ.स.१६३५

थोरले महाराज साहेब शहाजीराजे भोसले यांचं वार्षिक उत्पन्न त्याकाळी २० लाख ७५ हजार होन असल्याचं विजापूरच्या आदीलशहाचं अधिकृत पत्र.

१० मे इ.स.१६५५

जावळीच्या खोऱ्यातील फीतुरी संपविण्यासाठी छत्रपती शिवराय जावळीमध्ये दाखल.

🚩शिवविचार प्रतिष्ठान🚩

९ मे इ.स.१५४०

#महाराणा_प्रताप_यांचा_जन्म

(मृत्यू – १९ जानेवारी १५९७)

गुहिलोत ह्या राजपूत वंशातील एक अत्यंत पराक्रमी राजा. उदयसिंहाचा पुत्र. प्रतापसिंह गुहिलोत ह्या नावाने हा राजस्थानात प्रसिद्ध आहे. उदयसिंहाने जगमल ह्या आपल्या आवडत्या पुत्रास गादीचा वारस नेमले होते; परंतु प्रतापसिंहाच्या मामाने इतर सरदारांच्या मदतीने जगमलास दूर करून प्रतापास १ मार्च १५७२ रोजी महाराणा केले.

९ मे इ.स.१६६०

शास्ता उर्फ़ शाहिस्तेखान नगरवरुन निघून निरा नदीच्या काठाकाठाने मजल-दरमजल करत पुण्याला पोचला आणि त्याने लालमहालावर कब्जा केला. छत्रपती शिवाजीराजे त्यावेळी पन्हाळ्याच्या वेढ्यात अडकले होते. तर मराठा फौज विजापुर प्रांतात धाडी घालण्यात आणि वेढा फोडण्यात व्यस्त होती.  ह्याचा फायदा घेउन खानाने पुणे - सासवड ताब्यात घेतले.

*९ मे इ.स.१६७४*

"राज्यभिषेक" होण्या आगोदर छत्रपती शिवाजी महाराज चिपळुण येथे पडलेल्या 'मराठ्यांच्या छावणीला' भेट देवुन व अधिकार्याला महत्वाच्या सुचना देवुन "रायगडावर" परतले.

शिवविचार प्रतिष्ठान

७ मे इ.स.१६७४

छत्रपती शिवाजी महाराज रायगडावर मुक्कामी

७ मे इ.स.१६८०

छत्रपती संभाजीराजेंच्या राजाभिषेकपूर्वी म्हणजेच इ.स. १६८० वैशाख वद्य ४ शके १६०२ च्या मुरगुडच्या रूद्राप्पा देसाईला पाठविलेल्या पत्रावर शंभूराजांची शोडशावली राजमुद्रा प्रथम आढळली भोसले घराण्यातील हि *शंभूराजांची राजमुद्रा छत्रपती शिवरायांच्या मुद्रेपेक्षा आकाराने वेगळी आहे. उभी पिंपळपाणी आकाराची सात ओळींची षोडशबुरजी दुव्सयती अशीहि राजमुद्रा स्वताची अस्मिता व रूबाब व्यक्त करते

 राजमुद्रेप्रमाणे त्यांची मर्यादा पण शिवरायांच्या मर्यादेपेक्षा एका अक्षराने वेगळी आहे.

७ मे इ.स.१६६०

पुण्याकडे निघालेल्या शाहीस्तेखानाच्या फौजेवर मराठ्यांनी अचानक गनिमी काव्याने हल्ला चढवला आणि त्यांची रसद लुटून नेली. यानंतर ४ दिवस खानाचं सैन्य उपाशी होतं

७ मे इ.स.१६८०

बहुजन विकासाची आस आणि सार्वत्रिक मुरगुडच्या रूद्राप्पा देसाई यास छत्रपती शिवरायांच्या काळात ठरल्याप्रमाणे खंडणी वसुल केली जाईल असा आदेश देणारे पत्र छत्रपती संभाजीराजेंनी पाठवले.

🚩शिवविचार प्रतिष्ठान🚩

२७ एप्रिल इ.स.१६६६

घाटमाथा व कोकण यांच्या मध्यभागी उभा असलेला विजापूरकरांचा खेळणा उर्फ विशालगड स्वराज्यात दाखल करण्यासाठी महाराजांनी मावळ्यांना सुचना दिल्या. त्याप्रमाणे भारंभार माळा लावून खेळणागड स्वराज्यात दाखल केला. मावळ्यांनी बहु पराक्रम केला.

🙏🏻शंभू महाराज🙏🏻

पुरंदरी जन्म घेतला तुम्ही

छत्रपती शिवरायांच्या पुता

मुजरा करितो तुम्हाला

मातोश्री सईच्या सुता.

बालवयात होतात तुम्ही ज्ञानी

दुश्मनासही मागायला लावले पाणी

स्वभावाने होतात तुम्ही सच्चे

शूर आबांचे शूर बच्चे.

१२० लढाई न हार एकही

खेळलात तुम्ही गनिमी कावा

म्हणोनि तुम्हास म्हणतात सगळे

शूर आबांचा शूर छावा.

तुमच्या थोर पराक्रमामुळेच

वाढली रायगडाची शान

पाहोनिया तुमचा पराक्रम शंभू

औरंगजेब झाला होता परेशान.

छत्रपतींचे वंशज तुम्ही

देव तुमचे शिवाजी

तुम्हीच होतात या स्वराज्याचे

स्वराज्य रक्षक संभाजी.

स्वराज्यासाठी जगणे मरणे

शंभूराजे तुम्हाकडून शिकलो

मातीसाठी प्राण त्यागणे

हे सुध्दा तुम्हाकडूनच शिकलो.

याहूनही अजून काय लिहावे

सर्वदा ऐवढेच स्मरणावे

ना भूतो: ना भविष्यती राजा.

छत्रपती श्री शिवाजी राजा.

छत्रपती श्री संभाजी राजा.

   👇✒अतुल मोरे_

शिवविचार प्रतिष्ठान

२१ एप्रिल इ.स.१६५७
वीर मुरारबाजी देशपांडे स्वराज्यात दाखल झाले.
२१ एप्रिल इ.स.१६६८
छत्रपती शिवरायांनी विठोजी हैबतराव यास अभय दिले.
२१ एप्रिल इ.स.१७००
सातारा शहरातील किल्ले अजिंक्यतारा या किल्ल्यावर मुठभर मराठ्यांच्या मदतीने किल्लेदार प्रयागजींनी तब्बल साडेचार महीने औरंगजेबाशी झुंज दीली आणि अखेर गडावरचा दारूगोळा आणि इतर कुमक संपली.

शिवविचार प्रतिष्ठान

१८ एप्रिल इ.स.१६७४

सरसेनापती प्रतापराव गुजर यांच्या युद्धभूमीवरील मृत्यूनंतर छत्रपती शिवरायांनी हंबीरराव मोहीते यांना स्वराज्याचे सरसेनापती केले
१८ एप्रिल इ.स.१६७७
छत्रपती शिवराय आग्रा कैदेत असताना त्यांचे अत्यंत जवळचे साथीदार त्र्यंबक सोनदेव डबीर यांचे निधन
१८ एप्रिल इ.स.१७०३
महत् प्रयासाने औरंगजेबाने सिंहगड ताब्यात घेतला. गडाची व्यवस्था लावण्यात आणि पावसाळा संपायची वाट बघत तो तिकडेच ठाण मांडून बसला. पावसाळा संपला की राजगडकडे कूच करायचा त्याचा मनसुबा होता.
१८ एप्रिल इ.स.१७७४
पेशवे सवाई माधवराव यांचा किल्ले पुरंदरवर जन्म.
हे मराठा साम्राज्याचे पेशवा अर्थात पंतप्रधान होते. रघुनाथराव पेशव्यांच्या कारस्थानातून हत्या झालेल्या पेशवा नारायणराव यांचे ते पुत्र होते.

शिवविचार प्रतिष्ठान 

१५ एप्रिल इ.स.१६६७

"छत्रपती शिवराय" आणि "पुतळाबाई" साहेबांशी यांचा विवाह झाला 

१५ एप्रिल इ.स.१६७३

स्वराज्याचे सरसेनापती सरनोबत प्रतापराव गुजर यांनी बेहलोलखानाला शरण आला म्हणून विजापूरच्या दिशेने परत सोडून दिले आणि इथूनच सुरूवात झाली एका नव्या वादळाची. छत्रपती शिवरायांनी प्रतापराव गुजरांना कडक शब्दात सुनावले,

"सरनोबत असूनही कोणता न्याय केलात? हाती आलेल्या गिनिमाला सोडून दिले? गनिमास धूळ चारल्याशिवाय आम्हास रायगडावर तोंड दाखवू नका छत्रपती शिवरायांचे शब्द म्हणजे अंगार होते. 

एखाद्या निखाऱ्याप्रमाणे ते शब्द प्रतापरावांच्या कानात घुसले.

प्रतापरावांचा विजयाचा आनंद क्षणात मावळला व बेहलोलखानाला पुन्हा पकडण्यासाठी ते नव्या जोमाने योजना आखू लागले.

१५ एप्रिल इ.स.१७३९

वसईच्या किल्ल्यावरील मराठ्यांच्या हल्ल्यामध्ये पोर्तुगीज ॲाफीसर "पिंटो" व "सिलवेरा" यांचा मृत्यू.

शिवविचार प्रतिष्ठान

१४ एप्रिल इ.स.१६७३

छत्रपती शिवाजी महाराज पन्हाळगडावरून रायगडावर परत आले.

१४ एप्रिल इ.स.१६६४

जसवंतसिंह राठोड याने किल्ले सिंहगड वर सुलतानढवा हा लढाई प्रकार केला. त्याने केलेला हा हल्ला मराठ्यांनी उधळून लावला व महाराजा जयवंतसिंहाला पळवून लावला

१४ एप्रिल इ.स.१६६५

ऐतिहासिक किल्ले पुरंदर च्या वेढ्यामध्ये दिलेरखान, अब्दुल्ला व महेली या मुघलांनी ३ तोफांच्या साहाय्याने किल्ले वज्रगड जिंकला. 

किल्ले वज्रगड हा पुरंदरच्या शेजारीच पुरंदरला लागून एक लहान किल्ला आहे.

१४ एप्रिल इ.स.१८९१

दलितांच्या हक्कासाठी लढणारे, दलितांना न्याय मिळवून देणारे आणि जगातील सर्वात मोठ्या लोकशाही देशाची म्हणजेच स्वतंत्र भारताची राज्यघटना लिहीणारे

"भारतरत्न डाॅ.बाबासाहेब आंबेडकर" यांचा जन्म.

शिवविचार प्रतिष्ठान

१३ एप्रिल इ.स.१६६३

नुकत्याच जिंकलेल्या कोकणातील प्रदेशात एक दौड मारून पावसाळ्याच्या मोहीमेची आखणी करण्याकरता छत्रपती शिवराय "किल्ले राजगड" हून कोकणात उतरले व "कुडाळ" पर्यंत गेले

१३ एप्रिल इ.स.१६६५

किल्ले पुरंदर चा लहान भाऊ अशी ओळख असलेला किल्ले वज्रगड चे तट बुरूज पडले.

१३ एप्रिल इ.स.१७००

स्वराज्याचे तिसरे छत्रपती राजाराम महाराज यांचा मृत्यू होऊन महिना झाला तरी औरंगजेब बादशहास साताऱ्यातील "किल्ले अजिंक्यतारा" दाद देत नव्हता.

१३ एप्रिलच्या पहाटे मुघलांनी किल्ल्याच्या तटाखाली २ भुयारे खणली व त्यात सुरुंग पेरुन त्यास बत्ती दिली. एक सुरुंग फुटला व अनेक "मराठे" त्याखाली गाडले गेले.

प्रयागजी सुद्धा अडकले पण सुदैवाने त्यात बचावले.

तट पडल्याच्या आनंदात अनेक मुघल गड चढून वर येऊ लागले आणि अचानक दुसरा सुरुंग फुटला व तट चढणार हजारो मुघल त्याखाली गाडले गेले.

आधीच आत आलेल्या मुघल सैन्यावर मराठे तुटून पडले व त्यांना कापुन काढले.

१३ एप्रिल इ.स.१७०४

"किल्ले संग्रामदुर्ग" उर्फ "चाकणचा किल्ला" सोडून औरंगजेब खेड(राजगुरुनगर) कडे निघाला.

१३ एप्रिल इ.स.१७३१

सातारा गादीचे "छत्रपती शाहू महाराज(थोरले)" व कोल्हापूर गादीचे "छत्रपती संभाजी महाराज(दुसरे) यांच्यात राज्याच्या सिमेवरुन वाद.

शिवविचार प्रतिष्ठान

 १० एप्रिल इ.स.१६६२

छत्रपती शिवाजी महाराजांनी आई तुळजा भवानी देवीची प्रतिष्ठापना केली

१० एप्रिल इ.स.१६६०

राजापूरला इंग्रजांची  छत्रपती शिवरायांनी पळता भुई थोडी केली असूनही पन्हाळा किल्ल्याला टाकलेल्या वेढ्यात इंग्रज मिसळले व गडावर महाराजांच्या विरोधात तोफा डागू लागले 

१० एप्रिल इ.स.१६९३

१६८९ मध्ये राजधानी "किल्ले रायगड" मोगलांच्या ताब्यात गेल्यावर मराठ्यांचे ३ रे छत्रपती राजाराम महाराज जिंजी येथे गेले व स्वःतचा राज्याभिषेक करवुन स्वराज्याची सुत्रे काही काळ तिकडुनच पाहिली,

याचदरम्यान १० एप्रिल १६९३ रोजी कोल्हापुर गादीचे "शहाजीराजे" (दुसरे) यांची भेट घेतली.

शिवविचार प्रतिष्ठान

९ एप्रिल इ.स.१६८२

मुघल सरदार शहाबुद्दीनचा  किल्ले रामशेज ला पुन्हा वेढा टाकण्याचा प्रयत्न पण किल्लेदार 'रामाजी पवार' व इतर मावळ्यांचा त्यांच्यावर जोरदार हल्ला 

९ एप्रिल इ.स.१६३३

मुघल बादशहा शहाजहानच्या फौजांनी निजामशाही विरूद्ध त्यांच्या देवगिरी किल्ल्यावर हल्ला चढविला 

९ एप्रिल इ.स.१६६९

उत्तर हिंदुस्तानातील देवालये तोडण्यासाठी औरंगजेबकडून विशेय फौजा तैनात सुर्यग्रहण आले या सुर्यग्रहणाच्या मुहुर्तावर काशी काशी विश्वेश्वराचे देवालय जमीनदोस्त करण्याचा हुकूम बादशहाने सोडला या हुकूमाने जणू निसर्गच थरारला होता.

शिवविचार प्रतिष्ठान

८ एप्रिल इ.स.१६७४

चिपळून येथे छत्रपती शिवरायांनी मराठी लष्कराची पाहणी केली. राजाभिषेकपूर्वी सरसेनापती प्रतापराव गुजर यांच्या युद्धभूमीवरील मृत्यूमुळे स्वराज्याचे सरसेनापतीपद हंबीरराव मोहीते यांना दिले.

८ एप्रिल इ.स.१६५७

२७ वर्षीय छत्रपती शिवरायांचा जाधवराव घराण्यातील काशीबाई यांच्याशी विवाह झाला.

८ एप्रिल इ.स.१६६६

छत्रपती शिवरायांनी लाल महालात केलेल्या हल्ल्यात कसाबसा वाचला. आणि औरंगजेब बादशहाचा मामा आणि मुघल सरदार शाहीस्तेखान पुणे परगणा सोडून औरंगाबादला पळून गेला.

८ एप्रिल इ.स.१६७५

छत्रपती शिवरायांचा गोव्यातील किल्ले फोंडा ला वेढा.

८ एप्रिल इ.स.१६७८

दक्षिण दिग्विजय मोहीम जिंकून छत्रपती शिवरायांचे किल्ले पन्हाळा येथे आगमन.

शिवविचार प्रतिष्ठान

७ एप्रिल इ.स.१६७७

छत्रपती शिवराय

श्री शैल्यम येथे पोहोचले

७ एप्रिल इ.स.१८१८

"दख्खन" ताब्यात आल्यावर इंग्रजांनी सह्याद्रीतल्या बहूतेक सर्वच किल्ल्यांची तोडफोड केली.आजच्या दिवशी कोकणातील सिंधुदुर्ग जवळील "किल्ले देवगड" हा विनाप्रयास इंग्रजांच्या ताब्यात गेला.

शिवविचार प्रतिष्ठान

६ एप्रिल इ.स.१६५६
छत्रपती शिवरायांनी रायरीला ('किल्ले रायगड') वेढा टाकला.
६ एप्रिल इ.स.१६६३
छत्रपती शिवरायांनी पहाटेच्या सुमारास लाल महालातील शाहिस्तेखानाची तीन बोटे छाटली
६ एप्रिल इ.स.१६६६
 छत्रपती शिवराय आग्रा भेटीसाठी निघाले असता औरंगजेबचे त्यांना स्वागतपर पत्र "हंडीया" या ठिकाणी मिळाले.
६ एप्रिल इ.स.१७५५
पेशव्यांच्या सांगण्यावरून इंग्रजांनी स्वराज्याचे आरमारप्रमुख "तुळाजी आंग्रे" यांच्याकडून 'किल्ले फत्तेगड' आणि 'किल्ले कनकदुर्ग' हे जिंकून घेतले. २२ मार्च १७५५ रोजी झालेल्या इंग्रज व पेशवे यांच्यातील तहाप्रमाणे इंग्रज नौदल मराठा नौदलावर म्हणजेच तुळाजी आंग्रेंवर 'किल्ले सुवर्णदुर्ग' वर स्वारी करण्यासाठी मुंबईहून निघाले होते.

शिवविचार प्रतिष्ठान

५ एप्रिल इ.स.१६६३

सुमारे २वर्षे लालमहालात ठाण मांडून बसलेल्या शाहिस्तेखानावर शिवरायांचा आकस्मिक छापा चैत्र शुद्ध अष्टमी म्हणजेच रामनवमीच्या आदल्या दिवशी आणि मुस्लिम लोकांच्या रोज्याच्या ६ व्या दिवशी धक्कादायक छापा खानकसाबसा पसार मात्र खानाची ३बोटे कापली जिवाच्या भीतीने खान तिकडून जो पळाला तो थेट औरंगाबादला जाउन थांबला 

५ एप्रिल इ.स.१७१८

मराठा सरखेल 'कान्होजी आंग्रे' यांच्या आरमाराला जशास तसे उत्तर देण्यासाठी सर्व तह बाजूला सारून ईस्ट इंडिया कंपनीच्या बॉम्बे कौन्सिलच्या बैठकीत आंग्र्यांना धडा शिकवण्याचा निर्णय घेतला गेला.

 पुढे काही दिवसांनी इंग्रजांनी आंग्र्यांचे एक शिबाड पकडले तेंव्हा आंग्र्यांनी इंग्रजांना पत्र पाठवले. "तुमची आमची मैत्री संपली. इथून पुढे देवाची कृपा होउन माझ्या हाती जे लागेल ते घेतल्याशिवाय मी राहणार नाही."

शिवविचार प्रतिष्ठान

४ एप्रिल इ.स.१६६३

छत्रपती शिवराय 'किल्ले सिंहगडावर दाखल असतांना मावळ्यांनी शाहिस्तेखानावर आक्रमण केले ४ एप्रिल इ.स.१६७०  नगरमध्ये मराठे घुसलेले पाहून 'दाऊदखान कुरेशी' हा खानदेशातून त्वरेने नगरास ७००० स्वारांसह आलेला होता.

नगरमध्ये घुसलेले मराठे आजच्या दिवशी जुन्नर प्रांतात पळाले दाऊदखान त्यांच्यामागे हाथ धुवून पळत सुटला जुन्नर प्रांतातूनही मराठे तात्पुरते पळून गेले

मग मात्र दमलेला दाऊदखान नगरला परतला.

४ एप्रिल इ.स.१६७९

छत्रपती शिवरायांची विजापूरजवळ 'शहापूर' येथे स्वारी

४ एप्रिल इ.स.१६८३

छत्रपती शिवरायांपासून स्वराज्यात असलेला मुन्शी "काझी हैदर" फितूर झाला.

शिवविचार प्रतिष्ठान

*३ एप्रिल इ.स.१६८०*

(चैत्र शुध्द पौर्णिमा शके १६०२) *छत्रपती शिवरायांचे "राजधानी किल्ले रायगड" वर निधन* शौर्यधैर्य नितीमत्ता स्वातंत्र्य यांचा ओजस्वी स्त्रोत असलेले व गुलामीच्या साखळदंडात अडकलेल्या मानवाला मुक्त करण्यासाठी व ह्या भुतलावर सुवर्ण स्वराज्य निर्माण करणारे तुमचे आमचे नाही तर या सकल त्रैलौक्याचे पालनकर्ते तारणहार राजमान्य राजश्री अखंडलक्ष्मी अलंकृत महापराक्रमी महाप्रतापी महाराजाधिराज श्रीमंत *छत्रपती शिवाजी महाराज* हे सर्व स्वराज्याला पोरके करुन अनंतात विलीन झाले ज्यांच्या उपकारांची परतफेड आपण हजारो पिढ्या करु शकत नाही अशा या महामानवाला, युगपुरुषाला मानाचा त्रिवार मुजरा आणि विनम्र अभिवादन.

*३ एप्रिल इ.स.१६६२*

"मोरोपंत पिंगळे" हे आत्तापर्यंत "मुजुमदारी" हे पद सांभाळत होते.

छत्रपती शिवरायांनी त्यांची मुजुमदारी "निळोपंत सोनदेव" यांस दिली व "मोरोपंत पिंगळे" यांना "पेशवे" पद दिले.

*३ एप्रिल इ.स.१६६७*

आग्र्याहुन सुटका प्रकरणांतर औरंगजेब व "छत्रपती शिवराय" यांच्यात "युध्दबंदीचा" तह झाला.

शिवविचार प्रतिष्ठान

२ एप्रिल इ.स.१६७९

मुघल सरदार दिलेरखानाचा भूपाळगडावर कब्जा.

भूपाळगडावर "फिरंगोजी नरसाळा" हे किल्लेदार होते,

दिलेरखानने टेकडीवर तोफा चढवल्या व तोफांच्या माऱ्याने किल्ल्याचा बुरूज ढासळला आणि किल्ला एका प्रहरात मुघलांच्या हाती आला.

यानंतर शरण आलेल्या ७०० मराठ्यांचे हात या क्रूर दिलेरखानाने तोडले

२ एप्रिल इ.स.१६७९

औरंगजेबने मुघल राजवटीतील हिंदूंवर जिझीया कर लादला या करात मुस्लीम राजवटीत राहणाऱ्या हिंदूंवर केवळ २ पर्याय असत एक तर धर्मांतर करून इस्लामचा स्विकार करणे अथवा मृत्यू मात्र पुढील काळात अपवाद म्हणून जिझीया कर देऊन दुय्यम नागरीक म्हणून जगण्याची परवानगी दिली गेली या करात हिंदूंवर वेगवेगळ्या १७ अटी लादण्यात आल्या

२ एप्रिल इ.स.१७२०

छत्रपती शाहू महाराज(थोरले) यांचे विश्वासू सहकारी आणि मराठा साम्राज्याचे पहिले पेशवे "बाळाजी विश्वनाथ" यांचे सासवड येथे निधन झाले.

शिवविचार प्रतिष्ठान

१ एप्रिल १६७३

मराठ्यांनी परळीचा किल्ला जिंकला.  पुढे शिवरायांनी आपल्या सद्गुरूस अर्थात समर्थ रामदास स्वामी महाराजांना या गडावर आदरपूर्वक बोलवून घेतले व गडाचे नाव ठेवले सज्जनगड.  सज्जनगडाच्या पायथ्याला परळी नावाचे गाव आहे. या गावावरूनच किल्ल्याचे नाव परळी असे पडले. या गावात २ अतिशय जीर्ण अशी मंदीरे आहेत. सुरेख. पण औरंगजेबाच्या हल्ल्यात त्या मंदीरांना उपद्रव झालेला आहे. मुंडी छाटलेला नंदी अजूनही मंदीरा समोर उभा आहे. पुर्वी अश्वलायन ऋषींनी या डोंगरावर तपश्चर्या केलेली होती. म्हणून डोंगराचे नाव पडले अश्वलायन दुर्ग मग या परळी गावावरून डोंगराचे नाव पडले परळीचा किल्ला। . मग छत्रपती शिवाजी महाराजांनी नाव ठेवले सज्जनगड. मग औरंगजेबाने जेंव्हा किल्ला जिंकला तेंव्हा त्याने नाव ठेवले ‘नवरसतारा’ पुन्हा मराठ्यांनी हा किल्ला जिंकून किल्ल्याचा ‘सज्जनगड’ म्हणून नामकरण विधी केला.

३१ मार्च १६६५

मिर्झा राजे जयसिंह व दिलेरखान पठाण पुरंदरच्या पायथ्याशी येऊन

दाखल. इतिहास प्रसिद्ध पुरंदरचा वेढा सुरु. औरंगजेब बादशाहाच्या

फौजा महाराष्ट्रात धुमाकूळ घालत होत्या, तेव्हा बादशाहावर जबर

बसण्यासाठी शिवरायांनी खूप सधन सुरतेवर छापा घालून लक्षावधी

रुपयांची लुट मिळवली. औरंगजेब बादशाहाच्या सुरतेची शिवरायांनी

बेसुरत केली.त्यामुळे बादशाहा भयंकर चिडला होता.मराठ्यांचे राज्य

नष्ट करण्याचा त्याने निश्चय केला.मिझाराजे जयसिंग या आपल्या

बलाढ्य सेनापतीला त्याने शिवरायांवर धाडले.त्याच्या सोबतीला

दिलेरखान हा आपला विश्वासू सरदार दिला.अलोट खजिना आणि

अफाट दारूगोळाही बरोबर दिला. #Ek_aathavan_shivrayanchi जयसिंग आणि दिलेरखान प्रचंड

फौजेसह दक्षिणेत येऊन पोहचले.स्वराज्यावर फार मोठे संकट आले.

पुरंदर हा शिवरायांचा प्रचंड व बळकट किल्ला होता.हा किल्ला

घेतल्याशिवाय शिवरायांचा बिमोड होऊ शकणार नाही,हे दिलेरखान

जाणून होता.त्यामुळे दिलेरखानाने पुरंदरला

वेढा दिला.

🚩 *शिवविचार प्रतिष्ठान*🚩

३० मार्च इ.स.१६४५

नरसप्रभू देशपांडेंना आदिलशाही सुभेदाराचे धमकीवजा पत्र वयाच्या अवघ्या १५ व्या वर्षी शिवरायांनी स्वराज्य स्थापनेची शपथ वाहिली, रोहीडे व वेळवंड खोरे येथील देशपांडे, कुलकर्णी, दादाजी नरसप्रभू हे महाराजांच्या सोबत होते असे काही वतनदारांकडून कळल्यावर आदिलशहाच्या शिरवळ येथील सुभेदाराने त्यांना ३० मार्च १६४५ रोजी धमकीवजा पत्र पाठवले, या पत्रात दादाजी चिंतेत आहे हे कळताच राजांनी खालील पत्र पाठवले, " हे स्वराज्य व्हावे हि तो श्रींची इच्छा आहे " आपण सुरु केलेले कार्य हे ईश्वरी इच्छेनुसार आहे, हि धारणा त्यांनी या पत्रातून व्यक्त करून मनोबल वाढवले.

३० मार्च इ.स.१६५६

छत्रपती शिवराय 'जावळी' येथून रायरीकडे रवाना झाले.

३० मार्च इ.स.१६६५

मुघल सरदार 'मिर्झाराजे जयसिंग' आपल्या फोजेसह पुन्हा सासवडला आले.

३० मार्च इ.स.१७२९

मराठ्यांनी थोरले बाजीरावच्या नेतृत्वाखाली जैतपूर येथे महंमदशहा बंगश याचा पराभव केला.

३० मार्च इ.स.१७५७

प्लासीच्या लढाईत इंग्रजांनी बंगालच्या नबाबाचा पराभव केला. या विजयामुळे ईस्ट इंडिया कंपनी सरकारचा पाया घातला गेला आणी ब्रिटिश इस्ट इंडिया कंपनीने कोलकाता काबीज केले.

🚩 शिवविचार प्रतिष्ठान  

🚩
९ फेब्रुवारी इ.स.१६५८
तुंग-तिकोना गडाचा फारसा इतिहास उपलब्ध नाही. परंतु पंधराव्या शतकाच्या अखेरीस, मलिक अहमद निजामशहा  याने इ.स. १४८२-८३ च्या सुमारास जुन्नर प्रांतावर स्वारी करून जुन्नर चा बराचसा प्रांत आला त्यानंतर त्याने लोहगड  काबीज केला. नंतर त्याने आपले सैन्य तुंग व तिकोना  गडांकडे वळविला.इ.स. १५८५ मध्ये मलीक अहमद निजामशाहने हा किल्ला जिंकुन निजामशाहीत आणला. इ.स. १६५८  मध्ये *छत्रपती शिवाजी महाराजांनी* तुंग- तिकोना किल्ला जिंकुन परत स्वराज्यात आणला


९ फेब्रुवारी इ.स.१६६५
छत्रपती शिवरायांनी विजापूरच्या आदीलशहाचे "बिदनूर" शहर छापा घालून लुटले. महाराजांनी बिदनूरची स्वारी ही जलमार्गाने जाऊन केली होती. राजांनी नौकानयन करून सागर उल्लंघू नये ही हिंदू धर्माची खुळचट रूढी उधळून लावली. शिवराय हिंदू धर्मातील परंपरांचा सन्मान करत होते पण धर्मातील खुळचट रूढी परंपरांना आपल्या चरीत्रात मुळीच थारा दिला नाही.

९ फेब्रुवारी इ.स.१६७०
"छत्रपती शिवराय" व "पोर्तुगीज" याच्यात तह झाला.

९ फेब्रुवारी इ.स.१६८९
मुघल सरदार "मुकर्रबखान" याने "छत्रपती संभाजी महाराज" यांना कैद केले. संभाजी महाराजांच्या हत्ये नंतर अवघ्या १४ व्या दिवशीच रायगडास वेढा पडला. यावेळी रायगडचे किल्लेदार होते चांगोजी काटकर आणि त्यासोबत गडावर होते येसाजी कंक.संभाजी महाराज पकडले गेल्याची बातमी रायगडावर पोहोचताच अवघ्या ८ दिवसाताच राजाराम महाराजांना नजरकैदेतून सोडून किल्ले रायगडावर "महाराणी येसूबाई" व किल्ल्यावरील मराठी सरदारांच्या सल्ल्याने राजाराम महाराजांचे "मंचकारोहन" झाले.
स्वराज्याचे तिसरे छत्रपती राजाराम महा

🚩 शिवविचार प्रतिष्ठान 🚩
८ फेब १६६५
शिवरायांनी पहिलीच आरमारी स्वारी गोमंतकाच्या दक्षिणेकडे, कारवारच्या दक्षिणेला असलेल्या बसनूर (वसुपूर)(कर्नाटक)या श्रीमंत शहराच्या रोखणे निघाली. सिंधूसागराहून निघालेली हि पहिलीच सागरी मोहीम होती.म्हणजे राजांची पहिलीच मोठी सागरी स्वारी.
८ फेब्रुवारी माघ वद्य नवमी (दास नवमी)
उमरठ्याचे तानाजी राव मालुसरे  सुभेदार म्हणजे एक बडे प्रस्थ. शिवरायांचा बालपणापासूनचा मित्र तानाजीरावांचे वर्णन करावे ते शाहिरांनीच ! इतरांना नाही साधायचे ते.

सेवाचाकरीत अट नाही आणी निष्ठेत कधी फट नाही . सुभेदारांचा दरारा जगात राजगडावरील बालेकिल्ल्याइतकाच भारदस्त होता. मुलाचे लगीन ठरवल्यानिमित्त राजास निमंत्रण देण्यास गेलेल्या रावांनी राजाची बेचैनी ओळखली. आउसाहेबांचे मनोगत ताडले आणि सिंहगडाच्या लगीनघाईचा मान आपल्या ताब्यात घेतला. रावांचा डाव म्हणजे अस्सल हनुमंती डाव. घाल झडप की कर गडप. फुकटची मोगली मिजास दिसणार नाही त्यात. तानाजी रावांनी निवडली रात्र माघ वद्य नवमीची (दि.०४ फेब्रुवारी १६७०) !!! सिंहगडाच्या पश्चिमेकडील डोणागिरीच्या कड्याजवळ तानाजी राव ससैन्य प्रगटले. दोघे जण सरसर करीत तो बेताल डोणागिरीचा कडा “जैसे वानर चढोन जाताती” तसे चढून गेले. वर जाऊन त्यांनी दोर सोडले. स्वतः तानाजी राव फौजेसह गडावर दाखल झाले. इतक्यात उदयभान राठोड या मोगली किल्लेदाराच्या पहारेकर्‍यांनी हा हल्ला हेरला. गडावर एकदम हलकल्लोळ उडाला. तानाजी रावांनी गडावर जीव खाऊन कापणी चालवली. त्यांना ठावकी होते, की हा हल्ला फसला तर पुन्हा कधीही गडावर भगवा झेंडा लागू शकणार नाही. गडावर लगीन घाई उडाली. हिलालांच्या अक्षता उडू लागल्या. मशालींच्या पदन्यासात सिंहगड डोलू लागला. राजगडावरून ही सिंहगडावरची धांदल महाराज डोळ्यांत जीव ओतून बघत होते. आता मध्य रात्र उलटून गेली होती. चंद्र आस्मानी उगवला होता. अन् उदयभान व तानाजी राव अचानक एकमेकांसमोर आले. दोघेही कमालीचे शूर. एकाच्या अंगी इंद्राच्या ऐरावताचे बळ होते, तर एकाच्या अंगी यमराजाच्या रेड्याचे बळ होते. दात खाऊन दोघेही रणास पेटले. चित्यांसारख्या झेपा टाकून एकमेकाला ठार करण्याचा यत्न करू लागले. अन् घात झाला. तानाजी रावांची ढाल तूटली. समयास दूसरी ढाल मिळाली नाही. कुठून येणार ? तानाजी रावांनी आपले भवितव्य ओळखले. त्यांनी आपल्या डोक्याचे मुंडासे काढून ढाली सारखे धरले. व त्यावर घाव झेलू लागले. उदयभान चेकाळून उन्मादाने सुभेदारांवर वेगात घाव घालू लागला. घनगर्जन धडधडधडते, धुरा घालिती भरडत चिरडत. आणि उदयभानचा एक घाव खाडकन तानाजी रावांवर पडला. मरता मरता सुभेदारांनिही आपल्या ठेवणीतला एक अवघड वार वैर्‍यावर घातला. दोघेही धाडकन जमिनीवर पडले व गतप्राण झाले.

मराठ्यांमध्ये हाकाटी पेटली, “सुभेदार पडले, सुभेदार पडले” अन् मराठे रण सोडून पळत सुटले. सुर्याजीने ते पाहिले अन् त्याचे काळीजच मुळी थरारून गेले. मिट्ट काळोखात सुर्याने आपले तेज प्रगट केले. कडक शब्दात त्यांनी सैन्याची हजेरी घेतली. ” अरे तूमचा बाप इथे मरून पडला आहे, अन् तूम्ही नामर्दासारखे पळून चालला आहात ? आऊ साहेब काय म्हणतील ? मागे फिरा ! मी तो दोर केव्हाच कापून काढला आहे. एकतर कड्या खालते उड्या मारून जीव द्या, नाही तर वैर्‍याचा जीव घ्या !” आणी काय आश्चर्य ? सुर्याजी रावांनी फुटलेले धरण सावरले. मराठ्यांनी कडोविकरोळीचे रण मांडले आणि सिंहगड जिंकला. महाराजांचा अन् आऊसाहेबांचा लाडका सिंहगड. जिथे उमरठ्याच्या तानाजी राव सुभेदारांनी आपले रक्त सांडले व जीव अर्पण केला. तीर्थक्षेत्र सिंहगड ! जिथे आपले अभागे हिंदू प्रेयसीच्या गळ्यात मिठ्या घालून बसतात. जिथे दारूच्या अड्याची मैफल अन् जुगाराचा फड सजतो. जिथे रेव्ह पार्टिची बदफैली साजरी होते. आमच्या अधःपतनाची सुद्धा कमाल आहे ! तीर्थक्षेत्राचे मोल आम्ही कधी जाणलेच नाही.